Շաքիի ջրվեժը գտնվում է Որոտանի կիրճում, Սիսիանից 3կմ դեպի հյուսիս-արևմուտք, Որոտանի վտակ` Շաքի գետի վրա: Բարձրությունը 18մ է: Շաքի անվանումը այն ստացել է ի պատիվ գեղեցկուհի Շաքիի: Համաձայն ավանդության` մի զավթիչ, տեսնելով Շաքիի գեղեցկությունը, սիրահարվում է և հրամայում նրան ներկայանալ: Հայուհին, չկամենալով ենթարկվել զավթիչի բռնությանը, գցում է իրեն մի բարձր ժայռից: Անկման պահին գեղեցկուհու երկար զգեստը քամուց բացվում է և վերածվում ջրվեժի, որը և անվանեցին Շաքիի ջրվեժ:

Սևանավանք, հայկական վանական համալիր Սևանաի թերակղզու վրա, Գեղարքունիք մարզ, Հայաստանի Հանրապետություն: Սևանի վանքը գտնվում է Սևանի թերակղզում, հիմնադրել է Գրիգոր Ա Լուսավորիչը 305 թ.-ին:Այն ունի Սուրբ Առաքելոց (ձախ ) և Սուրբ Կարապետ (աջ) եկեղեցիներ:

Կարբի գյուղից ոչ հեռու IVդ.-ի սկզբին Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչը հիմնել էր մի փոքրիկ եկեղեցի, որը դարձել է Օհանավանք վանքի հիմքը: Ներկայումս Օհանավանք վանքն իրենց ներկայացնում է XII - XIII դդ.-ի կառույցներ: Համալիրը կառուցվել է 1216թ.-ից, երբ իշխան Վաչե Վաչուտյանը հիմնադրվել է Սուրբ Կարապետ եկեղեցին (1216-1221 դդ.): Վանքը կառուցվել է քարանձավների վրա և աստիճաններով միացված է կիրճին: IV դարի եկեղեցուց միայն ավերակներեն պահպանվել: Դրանք կարելի է տեսնել Օհանավանքի հնագույնի կառույցի` V դարումկառուցված բազիլիկի մոտ: Այն վերակառուցվել է 573թ.-ին, այնուհետև բազմիցս ենթարկվել է վերականգնողական աշխատանքների: Վանքի գավիթը կառուցվել է 1250թ.-ին: 1311թ. - ին վանքի արևմտյան հատվածում պատվանդանիվրա հուշասյունէ կանգնեցվել: Այսպիսով, Օհանավանք վանքը իրենց ներկայացնում է երեք շինություններից բաղկացած գրեթե կատարյալ ուղղանկյունի: Վանքի տարածքը պարսպապատ է, որը միջնադարում ծառայել է որպես պատնեշ զավթիչների դեմ: Հիմնական վանքը` Ս. Կարապետը - խաչաձև գմբեթավոր շինություն է, այն բոլոր անկյուններում երկհարկանի մատուռներ ունի: Այն առանձնանում է նուրբ դեկորատիվ ձևավորմամբ: Վանքի ճակատային հատվածը զարդարում է խաչի փորագրված պատկերը և տարբեր երկրաչափական զարդանախշեր: Վանքի հարավային պատըև նրա բարձր գմբեթն ավիրվել էին 1919թ.-ին, սակայն այժմ վերականգնվել են: Շատ հետաքրքիր է վանքի շինությունների որմնադրությունը. կարմիր և սև քարերը դրված են շախմատային ձևով: Օհանավանքի գավիթը մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում իր զանգակատնով, որն ունի 6,5 մ տրամագիծ և Հայաստանում համարվում է ամենամեծը նմանատիպ կառույցների շարքում: Զանգակատունը կառուցել է ավելի ուշ քան գավիթը, հնարավոր է մոտ 1270թ.- ին` շինության վերականգման ժամանակ:

Լոռու մարզի Օձուն գյուղում է գտնվում ՝ Օձունի հոյակերտ գմբեթավոր բազիլիկ եկեղեցին, որը վեր է խոյանում գյուղի կենտրոնում և իր դիրքով իշխում շրջակայքի վրա:Վանքը լի է հետաքրքիր հուշարձաններով, որոնք պահպանվել են դարեր շարունակ և հիացրել իր այցելուներին:

եկեղեցի ՀՀ Կոտայքի մարզի Աբովյան քաղաքում։ Եկեղեցու հիմնարկեքը կատարվել է 2006 օգոստոսի 24-ին։ Օծման արարողությունը տեղի է ունեցել 2013թ. մայիսի 14-ին, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի հանդիսապետությամբ և Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Սերժ Սարգսյանի ու Հայաստանում պաշտոնական այցով գտնվող Բելառուսի Հանրապետության նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի ներկայությամբ։ Եկեղեցին կառուցվել է Գագիկ Ծառուկյանի բարերարությամբ։ Եկեղեցու ճարտարապետը Արտակ Ղուլյանն է, նախագծի կոնստրուկտորները՝ Հովհաննես Մեյրոյանը և Տիգրան Դադայանը։ Որմնանկարների հեղինակներն են հայր և որդի Աբրահամ ու Հայկ Ազարյանները։ Եկեղեցու քանդակազարդման աշխատանքներին մասնակցել է շուրջ 40 քանդակագործ և զարդագործ-վարպետ:

Արջերի քարանձավը գտնվում է Վայոց Ձորի մարզում, Երևանից 150 կմ հարավ-արևելք, Նորավանքի վանքային համալիրի մոտ: Այնտեղ հնարավոր է հասնել միայն ոտքով քայլելով, Նորավանքից 30 րոպե, խիստ լեռնային պայմաններում, նեղ արահետներով: Բայց այս դժվարությունները լիովին հատուցվում են դիտելով քարանձավը, բնության այդ անձեռակերտ հրաշքը: Արջերի քարանձավը ընդհանուր երկարությամբ 3,5 կմ, դեպի երկրի ընդերք է խորանում ավելի քան 700մ, ամբողջովին ստալակտիտային է, բազմերանգ կորալանման ելուստներով հսկայական դահլիճներ: Հեքիաթային ձևեր ու գույներ ունեցող այս քարանձավին ավելի մեծ շուք ու խորհրդավորություն են տալիս քարանձավային գետն ու ստորերկրյա լիճը: Յուրահատուկ հետաքրքրություն է առաջացնում ստորերկրյա սիֆոնը, բնական զարմանահրաշ այդ աշխարհը: Աննկարագրելի տպավորիչ է Նորավանքի վանքի և Արփա գետի կիրճի համադրությունը:

Ստեփանավանի դենդրոպարկ կամ Սոճուտ, բուսաբանական այգին գտնվում է Լոռու մարզի Գյուլագարակ գյուղում, Ստեփանավան քաղաքից 12 կմ հեռավորության վրա, Երևանից 85 կմ հյուսիս, ծովի մակերևույթից շուրջ 1450 մետր բարձրության վրա:Այն բաղկացած է բնական անտառից, զարդանախշերով բույսերից, և վայրի ծագում ունեցող այլ բուսատեսակներից:

Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածինը Հայաստանյայց առաքելական եկեղեցու հոգևոր և վարչական կենտրոնն է, Ամենայն հայոց կաթողիկոսության նստավայրը Վաղարշապատում՝ Երևանից 20 կմ արևմուտք: Սուրբ Էջմիածինը Ամենայն հայոց կաթողիկոսության նստավայր է հաստատել Սբ Գրիգոր Լուսավորիչը 303 թ-ին, 484 թ-ին պատմական հանգամանքների բերումով կաթողիկոսական աթոռը տեղափոխվել է Դվին: Ավելի ուշ աթոռանիստը հաստատվել է Կիլիկիայում և հանգրվանել Սսում (1293–1441 թթ.): 1441 թ-ին Էջմիածնի ազգային-եկեղեցական ժողովը Մայր աթոռը վերահաստատել է Սբ Էջմիածնում: Սկզբնական շրջանում, Պարսկաստանի և Թուրքիայի տիրապետության պայմաններում, Մայր աթոռը հայտնվել է ծանր կացության մեջ և միայն XVII դարում է վերստացել իր ազգային հոգևոր-մշակութային կենտրոնի կարևոր դերը:

2010 թ.-ի հոկտեմբերի 16-ին Տաթեւի վանքի զանգերը բարձր էին ղողանջում` ազդարարելով Տաթեւի միջնադարյան վանական համալիրը վերականգնելու ծրագրի մեկնարկն ու "Տաթեւի թեւեր" կոչվող ճոպանուղու բացումը: Աշխարհի ամենաերկար ճոպանուղին (5.7 կմ) կառուցվել է 11 ամիսների ընթացքում: Այն անցնում է Որոտան գետի կիրճի եւ փարթամ անտառներով ծածկված բլուրների միջով: Ճոպանուղին հիմնված է երկու տերմինալների միջեւ տեղակայված երեք աշտարակների վրա: Տերմինալներից մեկը գտնվում է Հալիձոր գյուղին նայող բլրի վրա, իսկ մյուսը` Տաթեւի վանքի մոտ` դեպի համանուն գյուղը տանող ճանապարհին: Միաժամանակ երկու խցիկներ են գործում` շարժվելով հակառակ ուղղություններով: Ճոպանուղին ընդամենը 6 մալուխ ունի (3-ական յուրաքանչյուր խցիկի համար), ինչը համապատասխանում է նախագծի տեխնիկական մասնագրերին (կամ առանձնահատկություններին): Կպահանջվի մոտ 11 րոպե, որպեսզի ճոպանուղին միաժամանակ 25 ուղեւոր տեղափոխի Հալիձոր գյուղից դեպի հոյակերտ Տաթեւի վանքը: