Հաղպատավանքը գտնվում է Լոռու մարզի Հաղպատ գյուղում:Հիմնադրվել է 10-րդ դարի 2-րդ կեսին:10 -13-րդ դարերում Հայաստանի նշանավոր հոգևոր և մշակութային կենտրոններից էր: Ներկա վիճակը կանգուն է և գործող:Այս վանական համալիրը ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ի համաշխարհային ժառանգության ցուցակում:

2010 թ.-ի հոկտեմբերի 16-ին Տաթեւի վանքի զանգերը բարձր էին ղողանջում` ազդարարելով Տաթեւի միջնադարյան վանական համալիրը վերականգնելու ծրագրի մեկնարկն ու "Տաթեւի թեւեր" կոչվող ճոպանուղու բացումը: Աշխարհի ամենաերկար ճոպանուղին (5.7 կմ) կառուցվել է 11 ամիսների ընթացքում: Այն անցնում է Որոտան գետի կիրճի եւ փարթամ անտառներով ծածկված բլուրների միջով: Ճոպանուղին հիմնված է երկու տերմինալների միջեւ տեղակայված երեք աշտարակների վրա: Տերմինալներից մեկը գտնվում է Հալիձոր գյուղին նայող բլրի վրա, իսկ մյուսը` Տաթեւի վանքի մոտ` դեպի համանուն գյուղը տանող ճանապարհին: Միաժամանակ երկու խցիկներ են գործում` շարժվելով հակառակ ուղղություններով: Ճոպանուղին ընդամենը 6 մալուխ ունի (3-ական յուրաքանչյուր խցիկի համար), ինչը համապատասխանում է նախագծի տեխնիկական մասնագրերին (կամ առանձնահատկություններին): Կպահանջվի մոտ 11 րոպե, որպեսզի ճոպանուղին միաժամանակ 25 ուղեւոր տեղափոխի Հալիձոր գյուղից դեպի հոյակերտ Տաթեւի վանքը:

Ծաղկաձոր քաղաքը ("Ծաղիկների ձոր") համարվում է Հայաստանի ամենահայտնի եւ հյուրընկալ վայրերից մեկը: Սա մեր լեռնային երկրի փոքրիկ այն այնկյուններից է, ուր բնության գեղեցկությունն ի հայտ է գալիս իր ամբողջ բազմազանությամբ: Ծաղկաձորը գտնվում է Կոտայքի մարզում, Երեւանից 50 կմ դեպի հյուսիս, Տեղենիս սարի արեւմտյան լանջին, եւ շրջապատված է կուսական անտառներով ու ալպիական մարգագետիններով:

Լոռու մարզի Օձուն գյուղում է գտնվում ՝ Օձունի հոյակերտ գմբեթավոր բազիլիկ եկեղեցին, որը վեր է խոյանում գյուղի կենտրոնում և իր դիրքով իշխում շրջակայքի վրա:Վանքը լի է հետաքրքիր հուշարձաններով, որոնք պահպանվել են դարեր շարունակ և հիացրել իր այցելուներին:

Հուշահամալիրը նվիրված է 1918թ. մայիսի 22-28-ին Սարդարապատում թուրք զավթիչների դեմ մղված պատմական ճակատամարտին: Հուշահամալիրի բացումը կայացավ հերոսամարտի հիսնամյա տարեդարձի օրը: Մեծ է հուշահամալիրի հասարակական հնչեղությունը: Սարդարապատի ճակատամարտը որոշիչ էր հայ ժողովրդի համար: Դրանից էր կախված Հայաստանի ճակատագիրը: Հայրենիքի պաշտպանության համար ոտքի էր կանգնել ամբողջ ժողովուրդը: Զինվորների հետ միասին կռվի դաշտում էին ծերերը, երեխաները, կանայք: Ամբողջ ընտանիքներով էին դուրս եկել կռվի: Դա, հիրավի, ժողովրդի հերոսության, ոգու անսասանության, անձնազոհության դրսևորում էր: Ճիշտ ճակատամարտի տեղում կառուցվեց հուշահամալիրը: Այն բացառիկ է: Անսովոր է մոտիվների յուրահատուկ զուգակցումով: Անկրկնելի են թևավոր ցուլերը և վեհասքանչ հաղթական զանգերը: «Զանգակատունը» (35 մ բարձրությամբ) հանդիսանում է համալիրի հորինվածքի դոմինանտը: Այն կատարված է նրբին արտիստականությամբ: Ստեղծագործաբար իմաստավորված է ամեն մի գծիկը, ամեն մի մանրամասնը: Ուղղահայաց «Զանգակատունը» դրված է աստիճանաձև ստիլոբատի վրա, որով էլ ավելի է շեշտվում շարժումը, ձգտումը դեպի վեր: Ողջ բնությունը ընդգրկված է ճարտարապետական տարածության մեջ: Թվում է, թե «Զանգակատան» կուռ ուրվանկարը գծված է կապույտ երկնքում: Նրա հորինվածքը կազմված է չորս վերասլաց մույթերից, որոնց արանքից երևում է երկինքի լազուրը` ողողելով «Զանգակատունը» բոլոր կողմերից: Երեք շարքով կախված են զանգերը: Դրանք կարծես պատրաստ են զանգահարելու և ոտքի հանելու ժողովրդին վտանգի պահին: Այդպես է եղել նաև այն դաժան պայքարի օրերին, երբ զանգերը վեց օր շարունակ ղողանջում էին` ժողովրդին հանելով ազատագրական պատերազմի: Ղողանջը տարածվում էր ամբողջ Արարատյան դաշտավայրով:

Խնձորեսկը գտնվում է Հայաստանի Սյունիքի մարզում, Գորիսի ենթաշրջանում՝ Երևանից 270 կմ հեռավորության վրա: Սա այն վայրն է, որի մասին կարելի է ասել՝ մարդը բնությունը ենթարկել է իր կամքին և առավելագույնն է վերցրել նրանից: Խնձորեսկի ձորը իր բնական քարե բուրգերով մարդկային երևակայությունը տեղափոխում է այն հեռավոր ժամանակաշրջանը, երբ երկրում ապրում էին հսկաներ: Խնձորեսկը հայտնի է իր քարանձավային անտիկ կացարաններով, որտեղ մարդիկ ապրել են ընդհուպ մինչև 1950-ականները: Վաղնջական ժամանակներից մարդն ապրել է այստեղ բուրգերում, փորելով արեստական կացարաններ, տնտեսական շինություններ:

Ախթալայի վանական համալիր X դարում հիմնադրված պարսպապատ վանական համալիր է, գտնվում է Հայաստանի Լոռու մարզ Ախթալա գյուղում՝ Երևանից 185 կմ հյուսիս: Ախթալայի վանական համալիրը Հայաստանի այն վանքերից է, որի կառուցումը համընկնում է Հայաստանի վերածնության շրջանի հետ: Ախթալայի վանական հուշարձանախմբում ներդաշնակ միահյուսվել են հայկական, վրացական ու բյուզանդական ճարտարապետության տարրերը:

Արագած լեռան հարավային լանջին կանգնած է Ամբերդ (X-XIII դդ.) միջնադարյան ամրոցը` Պահլավունի իշխանական տան կալվածքը և Հայաստանի եզակի պահպանված ամրոցներից մեկը: Ամրոցը գտնվում է ծովի մակարդակից2300 մ բարձրության վրա: Մինչ օրս լավ պահպանվել են ամրոցի պատերը, պալատական շինությունները, եկեղեցին, բաղնիքները և մի քանի այլ շինություններ: Այս հզոր ամրոցի պատերը 4 մետր հաստություն ունեն և ամրացված են հզոր աշտարակներով: Ամրոցի եկեղեցին ավանդական վանքային կառույցէ: Այն արտաքինից ուղղանկյունաձև է, իսկ ներսում` խաչաձև:

Պարզ լիճը գտնվում է Տավուշի մարզի Դիլիջան քաղաքից 9 կմ հս-արլ: Այն հոսք ունեցող լիճ է: Սնվում է աղբյուրներից: Ունի 300մ երկարություն և 100 մ լայնություն:Միջին խորությունը 3մ է: Պարզ լիճը շրջապատված է գեղեցիկ և սաղարթախիտ անտառներով: Տուրի արժեքն է 6500դրամ։ Տուրն իր մեջ ներառում է տրանսպորտային ծառայություն եւ գիդ-ուղեկցորդի ծառայություն։

Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածինը Հայաստանյայց առաքելական եկեղեցու հոգևոր և վարչական կենտրոնն է, Ամենայն հայոց կաթողիկոսության նստավայրը Վաղարշապատում՝ Երևանից 20 կմ արևմուտք: Սուրբ Էջմիածինը Ամենայն հայոց կաթողիկոսության նստավայր է հաստատել Սբ Գրիգոր Լուսավորիչը 303 թ-ին, 484 թ-ին պատմական հանգամանքների բերումով կաթողիկոսական աթոռը տեղափոխվել է Դվին: Ավելի ուշ աթոռանիստը հաստատվել է Կիլիկիայում և հանգրվանել Սսում (1293–1441 թթ.): 1441 թ-ին Էջմիածնի ազգային-եկեղեցական ժողովը Մայր աթոռը վերահաստատել է Սբ Էջմիածնում: Սկզբնական շրջանում, Պարսկաստանի և Թուրքիայի տիրապետության պայմաններում, Մայր աթոռը հայտնվել է ծանր կացության մեջ և միայն XVII դարում է վերստացել իր ազգային հոգևոր-մշակութային կենտրոնի կարևոր դերը: